Alles circulair of een beetje: de keuze is aan u!
Circulair ontwerpen en bouwen. Veel besproken, zeker in deze week van de circulaire economie, maar wat is het precies? Heembouw Architecten ontwikkelde de circulaire ontwerpmatrix om dit concreet te maken. Een handvat voor klanten bij de keuze voor circulaire oplossingen. In dit blog vertelt architect Vivian Wijburg van Heembouw Architecten hoe de circulaire ambities van onze klanten concreet én waar gemaakt kunnen worden. Waarbij het aan de klant is, hoe ver deze ambities gaan. Alles circulair of een beetje: Hoe circulair wil je het hebben?
Circulariteit is een breed begrip. Dat maakt het lastig om te bepalen hoe we onze ambities en die van onze opdrachtgevers kunnen vertalen in circulaire ontwerpoplossingen. Er is – zo ervaren wij - behoefte aan concreetheid, zowel bij ons, als bij onze leveranciers en opdrachtgevers. Daarom hebben we bij Heembouw Architecten een circulaire ontwerpmatrix ontwikkeld die circulariteit als het ware in concrete stukjes opbreekt.
Hergebruik, remontabel of biobased?
De basis van de ontwerp matrix bestaat uit drie fundamenteel verschillende circulaire ontwerp strategieën. De eerste strategie is hergebruik van materialen of gebouwelementen. Dit kan 1 op 1 hergebruik zijn, zoals bijvoorbeeld het opnieuw plaatsen van een gebruikte systeemwand of kabelgoot. Maar het kan ook hergebruik in een andere functie zijn, bijvoorbeeld tafels van oude houten traptreden. De tweede strategie is remontabel of modulair bouwen. Eigenlijk zorg je er hiermee voor dat je pand of onderdelen ervan in de toekomst makkelijker 1 op 1 kunnen worden hergebruikt. Maar anders dan bij de hergebruik strategie worden hier op dit moment nog wel veelal “nieuwe” materialen voor gebruikt. De laatste strategie is het gebruik van biobased materialen zoals hout en vlas. Deze natuurlijke materialen groeien gedurende de levensduur van het pand ook weer aan. Zo sluiten we de cirkel.
Elk van deze strategieën zou je op het totale gebouw ontwerp kunnen toepassen, dan krijg je bijvoorbeeld een volledig hergebruikt pand. Dat is alleen in de praktijk vaak niet haalbaar. Daarom is de circulaire ontwerpmatrix opgedeeld in zes gebouwlagen. Deze lagen hebben elk een andere levensduur en dus ook een andere dynamiek. Een interieur heeft bijvoorbeeld een stuk kortere levensduur dan een gevel van een gebouw, en wordt dus ook vaker vervangen.
Per laag een ontwerpstrategie
De basisgedachte achter de matrix is dat de circulaire ontwerpstrategie per laag kan verschillen. Je kunt je voorstellen dat een hergebruikte constructie niet in ieder plan wenselijk of haalbaar is, maar dan in het bijvoorbeeld wel mogelijk om te kiezen voor een biobased hout constructie. Maar als het gaat om het inbouwpakket hoeft er dan niet per sé ook gekozen te worden voor biobased binnenwanden. Hier kan dan bijvoorbeeld wel weer voor hergebruik worden gekozen.
.JPG.webp)
Door per laag te inventariseren wat de wensen en mogelijkheden zijn (ook financieel) en daarbij een passende strategie te kiezen, wordt het makkelijker om concrete ontwerpoplossingen in te zetten. Zeker doordat we bij Heembouw werken als ontwerpende bouwer. Onze bouwende collega’s kijken immers tijdens het ontwerpproces al mee of ontwerpoplossingen ook in de realisatiefase haalbaar zijn. En daarnaast worden door onze collega’s van Verbouw & Renovatie bij de verbouw van een pand materialen geoogst, waarvan wij dan weer onderdelen in onze ontwerpen kunnen gebruiken. Zoals we dat ook deden bij het ontwerpen van het nieuwe Heembouw-kantoor in Berkel en Rodenrijs waarbij we onze eigen matrix uiteraard hebben ingezet.
In dit traject hebben we gemerkt dat er in 1 pand moeiteloos meerdere ontwerpstrategieën toegepast kunnen worden. Zo hebben we voor het nieuwe Heembouw-kantoor bijvoorbeeld gekozen voor een volledig biobased HSB-gevelconstructie en voor het hergebruik van glazen kantoorwanden uit een kantoorpand op Schiphol, dat Heembouw Kantoren gerenoveerd heeft.
Benieuwd hoe uw circulaire ambities kunnen worden ingevuld? De circulaire ontwerpmatrix maakt dit concreet. Wij gaan graag het gesprek aan: Hoe circulair wil je het hebben?
“We zijn ons bewust van de impact van ons handelen op de planeet, én zijn oprecht gedreven het beter te doen.” Onze duurzaamheidsvisie is ons kompas. Als ontwerpende bouwer zijn we van ontwikkeling en ontwerp tot en met realisatie en onderhoud betrokken; in elke fase zijn er mogelijkheden om de milieu impact te verlagen. Benieuwd hoe? Gedurende deze week van de circulaire economie delen we met een dagelijks blog onze voorbeelden uit de praktijk, ter lering en inspiratie. Dit is de vierde uit een serie van vijf. Zie ook:
